.et-social-linkedin a.icon:before { content: "\E09D"; }

W tym artykule wyjaśniamy czym jest podatek CIT, kogo obowiązuje, a także jakie są aktualne stawki tego podatku w Polsce.

 

Podatek CIT (Corporate Income Tax) jest to bezpośredni podatek dochodowy od osób prawnych. Podstawą prawną, dla tego obciążenia jest ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.

Kogo dotyczy podatek CIT?

Podmioty zobowiązane do płacenia podatku CIT to:

  • osoby prawne oraz spółki kapitałowe w organizacji,
  • jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, z wyłączeniem przedsiębiorstw w spadku i spółek osobowych (z pewnymi zastrzeżeniami);
  • spółki komandytowe, spółki komandytowo-akcyjne (jako wyjątek od spółek osobowych) mające siedzibę lub zarząd na terytorium RP;
  • spółki jawne, mające siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli wspólnikami spółki jawnej nie są wyłącznie osoby fizyczne oraz spółka jawna nie złoży wymaganej w przepisach o CIT informacji lub jej aktualizacji do naczelnika urzędu skarbowego;
  • spółki niemające osobowości prawnej, których siedziba lub zarząd znajduje się w innym państwie, o ile w kraju tym są traktowane w świetle prawa podatkowego jak osoby prawne i całość ich dochodów podlega w tym państwie opodatkowaniu bez względu na miejsce ich osiągania;
  • podatkowe grupy kapitałowe, w skład których wchodzą co najmniej dwie spółki prawa handlowego posiadające osobowość prawną i pozostające w związkach kapitałowych.

Nie każda działalność gospodarcza prowadzona przez osoby prawne podlega opodatkowaniu. Ustawy nie stosuje się do wymienionych poniżej przypadków:

  • przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem dochodów z działów specjalnych produkcji rolnej oraz dochodów opodatkowanych ryczałtem od dochodów spółek kapitałowych;
  • przychodów z gospodarki leśnej z wyjątkiem dochodów opodatkowanych ryczałtem od dochodów spółek kapitałowych;
  • przychodów, które wynikają z czynności niemogących być przedmiotem prawnie skutecznej umowy;
  • przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem tonażowym;
  • przychodów przedsiębiorcy okrętowego opodatkowanych na zasadach wynikających z ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych;
  • wypłat o których mowa w art. 27 ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw.

Ponadto ustawa w art. 6 wskazuje również na podmioty, wyłączone z obowiązku płacenia podatku CIT. Katalog ten zawiera szereg podmiotów ze sfery finansów publicznych, takich jak Skarb Państwa, Narodowy Bank Polski, Narodowy Fundusz Zdrowia, jednostki budżetowe, państwowe fundusze celowe itp. 

Obowiązek zapłaty CIT

Podatek CIT jest nakładany na dochody osiągnięte przez przedsiębiorstwo. Dochód można zdefiniować jako nadwyżkę przychodów nad kosztami ich uzyskania w danym roku podatkowym. W ustawie brakuje precyzyjnej definicji przychodu. Jako przychód rozumie się m.in. otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe, wartość otrzymanych rzeczy lub praw, a także wartość innych świadczeń w naturze.

Jeżeli przychód jest niższy od kosztów jego uzyskania, mówimy o stracie podatkowej. Prawo pozwala odliczyć stratę od dochodu w kolejnych pięciu latach, z tym że odliczenie może wynosić maksymalnie 50% wartości straty w jednym roku. Dzięki nowelizacji przepisów, stratę do wysokości 5 mln zł możesz jednak odliczyć jednorazowo od dochodu. Jeżeli Twoja strata przekracza 5 mln zł, nieodliczona kwota podlega rozliczeniu w pozostałych latach tego pięcioletniego okresu, z tym że kwota obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty. Straty sprzed wejścia w życie nowelizacji, rozliczane są na starych zasadach.

W niektórych przypadkach przedmiotem opodatkowania może być przychód. Dotyczy to zarobków uzyskiwanych z tytułu udziału w zyskach innych osób prawnych  (np. dywidend) oraz tzw. należności licencyjnych (np. odsetek) w przypadku podmiotów zagranicznych.

Ustawodawca przewidział szereg zwolnień przedmiotowych dla działalności pożytecznej z punktu widzenia społeczeństwa. Są one wymienione w art. 17 ustawy. Na zwolnieniach tych skorzystają m.in. podmioty prowadzące działalność naukową, kulturalną, dobroczynną, promującą kulturę fizyczną, a także organizacje kościelne.

Nieograniczony obowiązek podatkowy dotyczy podatników, których siedziba lub zarząd znajdują się na terenie Polski. W takim przypadku podatek dochodowy jest płacony od całości osiąganych dochodów bez względu na miejsce ich osiągania. Ograniczony obowiązek podatkowy dotyczy zaś podatników, którzy nie mają siedziby lub zarządu w Polsce. Płacą oni podatek CIT jedynie od tej części dochodów, która została uzyskana na terenie RP.

Obliczanie podatku CIT

W celu ustalenia wysokości podatku należnego, konieczne jest uprzednie obliczenie podstawy opodatkowania, która równa się dochodowi pomniejszonemu o odliczenia. Odliczyć można:

  • darowizny na organizacje społeczne lub charytatywne, o ile spełniają określone w ustawie warunki, przy czym limit odliczenia wynosi zwykle 10% dochodu;
  • wydatki na prace badawczo-rozwojowe (tu limit wynosi 100% dochodu, a w określonych przypadkach nawet 150%).

Obowiązują dwie podstawowe stawki podatku CIT:

  • 19% podstawy opodatkowania;
  • 9% dla podatników, którzy w roku podatkowym osiągnęli przychód niższy niż 2 mln euro. Stawka ta nie dotyczy zysków kapitałowych.

W przypadku niższej stawki opodatkowania ustawodawca przewidział pewne obostrzenia, które mają zapobiec masowemu zakładaniu spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Ze stawki w wysokości 9% (w roku podatkowym, w którym podatnik rozpoczął działalność oraz w roku następnym) nie będą mogły korzystać m.in. spółki kapitałowe powstałe w wyniku przekształcenia z jednoosobowej działalności lub spółki osobowej.

Nierezydenci, co do zasady, mogą być opodatkowani stawką 20% lub 10% przychodów, w zależności od rodzaju wykonywanej działalności. Opodatkowanie następuje jednak z uwzględnieniem umów w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu, których stroną jest Rzeczpospolita Polska.

Rozliczenie podatku CIT

Podmioty podlegające obowiązkowi podatkowemu w zakresie CIT, muszą składać roczne zeznanie podatkowe nie później niż 3 miesiące po zakończeniu roku podatkowego (termin złożenia zeznania rocznego w 2022 roku za 2021 rok został wydłużony o 3 miesiące, do 30 czerwca 2022 roku). Natomiast w trakcie całego roku są zobowiązane do odprowadzania zaliczek. Przewidziano dwa tryby wpłacania zaliczek:

  • miesięczny – do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni;
  • kwartalny – do 20 dnia miesiąca następującego po kwartale, za który jest wpłacana zaliczka (możliwość ta dostępna jest jedynie dla małych podatników oraz podmiotów rozpoczynających działalność).

Cel podatku CIT

Głównym powodem istnienia jakiegokolwiek podatku jest potrzeba sfinansowania wydatków państwa. Jednakże w ostatnich dziesięcioleciach większość państw świata radykalnie obniżyła stawki podatku od osób prawnych. Można stąd wyciągnąć wniosek, że podatek CIT nie jest jedynie źródłem dochodów budżetowych, ale pełni również inne funkcje

w polityce budżetowej kraju. Niższe stawki podatkowe oznaczają, że większa część wypracowanego dochodu pozostaje

w rękach właścicieli firm. Zachęca to do zwiększania inwestycji, napędza koniunkturę oraz zmniejsza pokusę przenoszenia działalności do szarej strefy.

Zmiana stawki podatkowej jest zwykle postrzegana jako skomplikowana reforma, która nie zawsze jest wystarczająco skuteczna. Czasami jest jedynie wizerunkowym zabiegiem polityków. Przykładowo, od niedawna, wprowadzona dziewięcioprocentowa stawka CIT w Polsce obejmuje jedynie niewielki odsetek przedsiębiorstw, ponieważ większość małych podmiotów płaci podatek PIT. Większe znaczenie od stawki podatkowej mogą mieć dla przedsiębiorców szczegółowe przepisy dotyczące kosztów uzyskania przychodów, odpisów amortyzacyjnych, sposobu rozliczania straty, czy katalogu dostępnych ulg i zwolnień. To one decydują o wysokości efektywnej stawki podatku, czyli rzeczywistego opodatkowania.

Politycy używają również podatku CIT jako narzędzia, które może pomóc przyciągnąć inwestycje zagraniczne do kraju.

W zglobalizowanym świecie przepływ kapitału jest coraz łatwiejszy, więc inwestorzy wybierają państwa, które mogą im zaproponować najbardziej atrakcyjne warunki prowadzenia biznesu. Rządy prześcigają się więc w tworzeniu preferencyjnych stawek i ulg, którymi kuszą międzynarodowe korporacje. Prowadzi to do tak zwanego “wyścigu do dna”. Mówi się, że przy utrzymaniu dotychczasowych tendencji, w 2052 r. średnia stawka podatkowa będzie wynosiła 0%.

W ramach walki z rajami podatkowymi oraz nieuczciwymi praktykami konkurencyjnymi, Unia Europejska od dawna rozważa harmonizację przepisów dotyczących podatku CIT. Pomysł ten wciąż wywołuje jednak wiele kontrowersji.

Podatek minimalny CIT

Zmiany od 2022 r. wprowadziły nową kategorię podatku dla osób prawnych – podatek minimalny.

Obowiązek zapłaty podatku minimalnego w wysokości 10% może dotknąć podatników, którzy mają siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (przedsiębiorstwa zagraniczne posiadające w Polsce zakład) lub podatkowe grupy kapitałowe, które:

  • poniosły stratę ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych albo
  • osiągnęły udział dochodów ze źródła przychodów innych niż zyski kapitałowe w przychodach innych niż uzyskane z zysków kapitałowych w wysokości nie większej niż 1%.

Do zapłaty podatku nie będą zobowiązane m.in.:

  • spółki w ciągu pierwszych 3 lat podatkowych swojej działalności,
  • przedsiębiorstwa finansowe, 
  • podatnicy działający w sektorze wydobywania kopalin lub w transporcie międzynarodowym z wykorzystaniem statków morskich lub powietrznych (których większość przychodów pochodzi z tej działalności).

Dla celów obliczenia straty oraz udziału dochodów w przychodach nie uwzględnia się:

  1.  zaliczonych w roku podatkowym do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne, kosztów wynikających z nabycia, wytworzenia lub ulepszenia środków trwałych;
  2. przychodów oraz kosztów uzyskania przychodów bezpośrednio lub pośrednio związanych z tymi przychodami odpowiednio osiągniętych albo poniesionych w związku z transakcją, jeżeli:
  • cena lub sposób określenia ceny przedmiotu transakcji wynika z przepisów ustaw lub wydanych na ich podstawie aktów normatywnych oraz
  • podatnik w roku podatkowym poniósł stratę ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych z transakcji, o której mowa w punkcie wyżej, albo osiągnął udział dochodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych w przychodach innych niż z zysków kapitałowych wynikający z takiej transakcji w wysokości nie większej niż 1%, przy czym obliczenia straty i udziału dochodów w przychodach dokonuje się odrębnie dla transakcji tego samego rodzaju.

Podstawę opodatkowania podatkiem minimalnym stanowi suma:

  • 4% przychodów osiągniętych z działalności gospodarczej (a zatem z pominięciem przychodów kapitałowych),
  • poniesionych w danym roku kosztów finansowania dłużnego na rzecz podmiotów powiązanych, w takiej części jakie koszty przewyższają kwotę obliczoną według odpowiedniego wzoru,
  • wartości odroczonego podatku dochodowego wynikającej z ujawnienia w rozliczeniach podatkowych niepodlegającej dotychczas amortyzacji wartości niematerialnej i prawnej w zakresie, w jakim skutkuje ona zwiększeniem zysku brutto albo zmniejszeniem straty brutto,
  • kosztów nabycia usług niematerialnych od podmiotów powiązanych lub podmiotów z państw stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w kwocie przekraczającej o 3 mln zł kwotę obliczoną według wskazanego wzoru.

Co istotne, kwotę zapłaconego za dany rok podatkowy minimalnego podatku, można odliczyć w kolejnych latach od podatku dochodowego. Odliczenie będzie można dokonać przez 3 kolejne lata podatkowe, następujące bezpośrednio po roku, za który podatnik zapłacił minimalny podatek dochodowy.

 

Masz jakieś pytania dotyczące podatku CIT? Zastanawiasz się nad zmianą firmy księgowej? Szukasz najlepszej formy prawnej dla swojego nowego biznesu? Napisz do nas lub umów się na bezpłatną konsultację. Chętnie pomożemy!

Masz pytania? Napisz do nas!

Pole obowiązkowe
Pole obowiązkowe
Pole obowiązkowe

Biuro Rachunkowe

SOVA Księgowość

5/5 - (4 votes)
Polityka Prywatności i Plików Cookies Ta strona korzysta z plików cookies. Korzystając z tej strony akceptujesz używanie cookies, zgodnie z Twoimi ustawieniami przeglądarki internetowej.
Zgoda