.et-social-linkedin a.icon:before { content: "\E09D"; }

Ograniczona odpowiedzialność to fakt, który wyróżnia sp. z o.o. od pozostałych form prawnych. Czy jednak spółka z o. o. gwarantuje członkom zarządu bezpieczeństwo? Kiedy i w jakich okolicznościach mogą oni zostać pociągnięci do odpowiedzialności? Jeśli szukasz odpowiedzi na te pytania, zapoznaj się z poniższym artykułem.

 

Spółka z o. o. najpopularniejszą spółką w Polsce

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego na koniec 2023 r. zarejestrowanych w Polsce było ponad 576 790 spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Liczba spółek z o.o. była również większa niż liczba spółek cywilnych. Spółki z o.o. cieszą się więc największym w Polsce zainteresowaniem spośród wszystkich rodzajów spółek. Z pewnością jednym z czynników skłaniających do założenia spółki z o.o. jest względne bezpieczeństwo, wiążące się z tą formą prowadzenia działalności.

 

Struktura organizacyjna spółki z o.o.

Wszystkie decyzje w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością są podejmowane przez organy, które mogą być wieloosobowe lub jednoosobowe (przy czym organy nadzoru muszą być wieloosobowe). Organami spółki z o.o. są

  • zgromadzenie wspólników.
  • zarząd,
  • rada nadzorcza lub komisja rewizyjna.

Zgromadzenie wspólników i zarząd są obligatoryjnymi organami spółki z o.o. Umowa spółki może ustanowić radę nadzorczą lub komisję rewizyjną albo oba te organy. Jedynie w przypadku spółek, których kapitał zakładowy przewyższa kwotę 500 000 złotych, a wspólników jest więcej niż dwudziestu pięciu, ustanowienie przynajmniej jednego z organów nadzoru jest obligatoryjne.

Rozpatrując kwestię wspomnianego wcześniej bezpieczeństwa, należy zaznaczyć, że spółka z o.o. ma osobowość prawną. Oznacza to, że w sytuacji zaciągnięcia zobowiązania dłużnikiem jest spółka, a nie jej wspólnicy. Spółka z o.o. gwarantuje bezpieczeństwo wspólnikom, gdyż zgodnie z Kodeksem spółek handlowych nie odpowiadają oni za jej zobowiązania. Wierzyciel spółki nie może więc żądać od nich zapłaty należności przysługującej mu od spółki. Nie oznacza to jednak, że nikt poza samą spółką nie może odpowiadać za jej zobowiązania.

Z perspektywy codziennej działalności spółki, kluczowym organem jest jej zarząd. Jego zadaniem jest prowadzenie spraw spółki i reprezentowanie jej na zewnątrz. W związku z tym, to zarząd będzie decydował o zawieraniu przez spółkę konkretnych umów i to właśnie zarząd może odpowiadać za zobowiązania spółki z o.o.

 

Odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki z o.o.

Odpowiedzialność za zobowiązania spółki mogą ponosić osoby, które były członkami zarządu w czasie, w którym dane zobowiązania powstały oraz które pełniły funkcję członka zarządu w czasie, w którym dane zobowiązania już istniały. Członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za zobowiązania spółki, jeśli egzekucja przeciwko niej okaże się bezskuteczna. 

Zgodnie art. 299 § 1 KSH:

Jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania.

Zauważmy, że mimo surowego charakteru odpowiedzialności członka zarządu, wierzyciel może szukać zaspokojenia swojej wierzytelności z majątku członków zarządu dopiero, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. W pierwszej kolejności dochodzi on zaspokojenia swoich roszczeń z majątku spółki. Jeżeli okaże się to niemożliwe członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za zobowiązania spółki. Co to oznacza? Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna. Zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych.

 

Oczywiste powody do stwierdzenia nieskuteczności egzekucji

Nie zawsze konieczne jest wszczynanie egzekucji przeciwko spółce. Bezskuteczność egzekucji może zostać wykazana w sytuacji, gdy istnieją oczywiste powody do tego, aby stwierdzić, iż egzekucja nie przyniesie oczekiwanego skutku.  

Wskazuje na to wyrok Sądu Najwyższego z dnia z 2 października 2007 r. (II CSK 301/07) zgodnie, z którym:

Ustalenie przewidzianej w art. 299 § 1 KSH przesłanki bezskuteczności egzekucji może nastąpić na podstawie każdego dowodu wykazującego, że spółka nie ma majątku, który pozwalałby na zaspokojenie jej wierzyciela pozywającego członków zarządu. (…) Również nieprawomocne postanowienie o umorzeniu postępowania upadłościowego pozwala na ustalenie bezskuteczności egzekucji w sytuacji, gdy z postanowienia tego wynika w sposób oczywisty, że wierzyciel nie otrzyma żadnego zaspokojenia swojej należności z powodu całkowitego braku majątku spółki, który mógłby być podzielony między wierzycieli. Inaczej mówiąc, takie postanowienie jest wystarczającym dowodem bezskuteczności egzekucji prowadzącym do domniemania powstania szkody w rozumieniu art. 299 § k.s.h.

Okoliczności pozwalające uchylić się od odpowiedzialności

Istnieją pewne okoliczności, których wykazanie, pozwala członkowi zarządu uwolnić się od odpowiedzialności za zobowiązania spółki. 

 

Dopełnienie formalności

Członkowie zarządu chcąc uwolnić się od odpowiedzialności za zobowiązania spółki powinni złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości w przypadku, gdy spółka stanie się niewypłacalna. Przez niewypłacalność należy rozumieć utratę zdolności do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Na gruncie prawa upadłościowego domniemywa się, że następuje to, gdy opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące. Spółka jest niewypłacalna także wtedy, gdy jej zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jej majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwa lata. Zgodnie z Prawem upadłościowym wniosek o upadłość należy złożyć w terminie 30 dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości.

Złożenie wniosku o upadłość ma na celu zabezpieczenie interesów wszystkich wierzycieli, którzy po ogłoszeniu upadłości spółki będą mogli liczyć na równomierne, przynajmniej częściowe zaspokojenie swoich roszczeń. Jeżeli natomiast wniosek zostanie zgłoszony, gdy majątek spółki nie wystarcza nawet na koszty postępowania upadłościowego bądź wystarcza jedynie na ich pokrycie, żaden z wierzycieli nie ma szans na pokrycie swojej wierzytelności. W takiej sytuacji sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości.

Należy jednak pamiętać, że oddalenie lub odrzucenie wniosku o upadłość może spowodować, że samo jego złożenie nie wystarczy do zwolnienia od odpowiedzialności za zobowiązania spółki.

Złożenie wniosku o upadłość spółki nie wyczerpuje możliwości uwolnienia się od odpowiedzialności za jej zobowiązania. Zgodnie z art. 299 §2 KSH:

Członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, o której mowa w § 1, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu, albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy, albo że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody.

Wobec dłużników niewypłacalnych lub zagrożonych niewypłacalnością może być prowadzone postępowanie restrukturyzacyjne. Wszczyna się je na na wniosek restrukturyzacyjny złożony przez dłużnika. Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy Prawo restrukturyzacyjne:

Przez wniosek restrukturyzacyjny należy rozumieć wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego oraz wniosek o zatwierdzenie układu przyjętego w postępowaniu o zatwierdzenie układu.

Nie wystarczy jednak samo złożenie jednego z tych wniosków. Aby członek zarządu uwolnił się od odpowiedzialności za zobowiązania spółki, we właściwym czasie musi zostać wydane postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu. Postępowanie restrukturyzacyjne może być mimo tego atrakcyjne z perspektywy zarządu spółki z o.o. Powodem tego jest fakt, że celem tego postępowania jest umożliwienie uniknięcia ogłoszenia upadłości dłużnika, np. w drodze zawarcia układu z wierzycielami.

 

Brak winy członka zarządu lub brak szkody wierzyciela

Członek zarządu, chcąc uniknąć odpowiedzialności za zobowiązania spółki może również wykazać, że niezłożenie wniosku o upadłość spółki nastąpiło nie z jego winy.

Może on również spróbować wykazać, że pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu, wierzyciel nie poniósł szkody.

Wykazanie jednej z tych przesłanek może oczywiście być niełatwe do udowodnienia. Każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie. W niektórych sytuacjach, pomimo braku wszczęcia postępowania upadłościowego bądź restrukturyzacyjnego, członek zarządu może być w stanie uwolnić się od odpowiedzialności za zobowiązania spółki.

Darmowa konsultacja księgowa

Umów się na bezpłatną konsultację w SOVA Księgowość, podczas której wspólnie przeanalizujemy Twoją sprawę i odpowiemy na Twoje pytania związane z ulgą IP Box lub ryczałtem. 

Termin indywidualnej konsultacji możesz ustalić przez nasz kalendarz online lub w trakcie rozmowy z naszym pracownikiem.

Konsultacja ksiegowosc sp. z o.o.

Podsumowanie

Pełnienie funkcji członka zarządu spółki z o.o. bez wątpienia wiąże się z prestiżem, jednak niesie ze sobą również dużą odpowiedzialność. Jeśli zasiadasz w zarządzie spółki z o.o. musisz brać pod uwagę odpowiedzialność nie tylko za własne decyzje, ale również za działania pozostałych członków zarządu, a także niektórych pracowników spółki – na przykład księgowych. Efekty błędów księgowych mogą przysporzyć spółce problemów z fiskusem. Pamiętaj, że odpowiadasz również za zobowiązania podatkowe spółki – całym swoim majątkiem. Zasady tej odpowiedzialności różnią się nieznacznie od odpowiedzialności przewidzianej w Kodeksie spółek handlowych, co trzeba mieć na uwadze, gdy spółka nie jest w stanie spłacić swoich zobowiązań podatkowych. Dlatego też warto zapewnić sobie jak najwyższą jakość usług księgowych.

Każda osoba pełniąca funkcję członka zarządu musi mieć świadomość ciężaru odpowiedzialności, która na niej ciąży i znać okoliczności pozwalające na uchronienie się przed konsekwencjami niewypłacalności spółki, tak aby w odpowiednim czasie podjąć stosowne kroki uwalniające ją od odpowiedzialności.

Myślisz o założeniu własnej spółki z o.o.? Napisz do nas lub umów się na bezpłatną konsultację z jednym z naszych doradców – chętnie pomożemy!

Masz pytania? Napisz do nas!

Pole obowiązkowe
Pole nieobowiązkowe
Pole obowiązkowe
Pole obowiązkowe

Biuro Rachunkowe

SOVA Księgowość

5/5 - (15 votes)