Działalność nierejestrowana i preferencyjny ZUS

Myślisz nad rozpoczęciem własnego biznesu, ale jednocześnie nie chcesz zakładać działalności gospodarczej? W niektórych przypadkach, będziesz miał możliwość skorzystania z działalności nierejestrowanej. Jeżeli dodatkowo zastanawiasz się, jakie preferencje przysługiwałyby Ci, gdybyś założył działalność gospodarczą, ten artykuł jest właśnie dla Ciebie!

Działalność nierejestrowana – kto może z niej skorzystać?

Działalność nierejestrowaną mogą prowadzić osoby fizyczne, które w ciągu ostatnich 60 miesięcy nie prowadziły działalności gospodarczej, dodatkowo miesięczny przychód należny z działalności w żadnym miesiącu nie może przekroczyć 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę (na dzień 1. stycznia 2024 roku 75% kwoty minimalnej wynosi 3 181,50 zł, a na dzień 1. lipca 2024 roku – 3 225 zł).

Trzeba zaznaczyć, że działalność nierejestrowana nie może być związana z czynnościami, które wymagają szczególnych koncesji, zezwoleń lub wpisu do rejestru działalności regulowanej (np.prowadzenia kasyna gry, apteki, indywidualnej specjalistycznej praktyki pielęgniarek czy też ośrodka szkolenia kierowców).

Jeżeli Twoja działalność spełnia te warunki, możesz rozpocząć działalność bez niepotrzebnych formalności.

Prowadząc działalność nierejestrowaną należy jednak pamiętać o prowadzeniu ewidencji sprzedaży. Może ona przydać się dla celów dowodowych, w razie wątpliwości ze strony fiskusa. Podczas całego okresu prowadzenia działalności nierejestrowanej należy monitorować, czy nie przekraczasz limitu, który powodowałby konieczność zarejestrowania działalności gospodarczej w CEIDG. Ewidencję należy prowadzić za dany dzień, nie później jednak niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym.

Jeżeli limit zostanie przekroczony zajdzie konieczność rejestracji firmy w CEIDG. W tym przypadku termin na zarejestrowanie firmy wynosi 7 dni od momentu, w którym limit został przekroczony.

Po zakończeniu roku podatkowego osoba prowadząca  działalność nierejestrowaną zobowiązana jest wykazać osiągnięty przychód w deklaracji PIT-36 oraz zapłacić obliczony na standardowych zasadach podatek dochodowy (według skali podatkowej 12%/32%). Nie ma konieczności odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy w ciągu roku.

Działalność nierejestrowana a VAT

Trzeba również zwrócić uwagę, że co do zasady osoba prowadząca działalność nierejestrowaną będzie objęta zwolnieniem z rejestracji do VAT, jako że limit obrotu w zakresie zwolnienia podmiotowego z VAT wynosi 200 tys. zł rocznie. 

Jednakże, należy pamiętać, że niektóre  aktywności gospodarcze wymagają rejestracji do VAT bez względu na wielkość sprzedaży. Taka działalność również może być prowadzona jako działalność nierejestrowana, jednak wymagana jest rejestracja jako czynny podatnik VAT. Wiąże się to rzecz jasna ze składaniem stosownych deklaracji VAT oraz prowadzeniem pełnej ewidencji na potrzeby tego podatku.

Działalność nierejestrowana a ZUS

Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Rozwoju i Technologii oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli przedmiotem działalności nierejestrowanej jest sprzedaż towarów (np. rękodzieło), wówczas nie ma konieczności odprowadzania składek ZUS.

Jednak jeżeli w działalności nierejestrowanej świadczone są usługi, to usługobiorca jest zobowiązany do odprowadzania składki na zasadach właściwych dla zlecenia. W świetle przepisów, osoba wykonująca usługi w ramach działalności nierejestrowanej jest traktowana jako zleceniobiorca.  

Jeżeli więc osoba prowadząca działalność nierejestrowaną świadczy usługi dla kilku kontrahentów – wszyscy kontrahenci będą musieli zarejestrować się jako płatnicy składek i odprowadzać składki ZUS.

Zalety działalności nierejestrowanej

Działalność nierejestrowana ma na celu ułatwienie przedsiębiorcom rozwoju ich biznesu.

Chcąc zarejestrować jednoosobową działalność gospodarczą, musisz dopełnić szeregu formalności.

Działalność nierejestrowana otwiera możliwość prowadzenia firmy ,,na próbę” i sprawdzenia przed jej zarejestrowaniem, czy planowana działalność jest na pewno opłacalna – bez zbędnych formalności. Istotnym ułatwieniem jest również brak obowiązku prowadzenia księgowości.

Wady działalności nierejestrowanej

Wadą działalności nierejestrowanej jest niski limit, który łatwo przekroczyć. Dodatkowo, nie ma możliwości prowadzenia działalności, która wymaga szczególnych koncesji czy też pozwoleń.

Ulga na start

Osoby, które zarejestrowały już firmę w CEIDG, mogą po spełnieniu określonych warunków, skorzystać z tzw. ulgi na start. W przypadku wybrania tej możliwości, przez 6 miesięcy od rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne (należy jednak opłacać składki na ubezpieczenie zdrowotne).

Z ulgi mogą skorzystać osoby, które rozpoczynają działalność po raz pierwszy lub podejmują ją ponownie po upływie 60 miesięcy od jej zakończenia lub zawieszenia.

Kolejnym warunkiem do skorzystania z ulgi na start jest nieprowadzenie działalności dla byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej, w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym, wykonywało się czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Preferencyjne składki

Niektórzy przedsiębiorcy mogą również skorzystać z niższej stawki składek ZUS. Warunki do skorzystania z preferencyjnych składek są takie same jak w przypadku ulgi na start.

Podstawą naliczania preferencyjnych składek na ubezpieczenia społeczne jest 30% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku. Z niższych składek ZUS można korzystać przez okres 24 pełnych miesięcy.

Trzeba tu również zaznaczyć, że czas zawieszenia firmy wlicza się w ten okres. Zatem jeżeli w trakcie 24 miesięcy od objęcia ubezpieczeniem społecznym Twoja firma została zawieszona, okres możliwości korzystania z preferencyjnej wysokości składek nie ulegnie wydłużeniu.

Kiedy przedsiębiorca traci prawo do korzystania z mniejszych składek ZUS?

Wymaga tutaj podkreślenia, że warunki, które należy spełnić, aby korzystać z preferencyjnych składek ZUS, muszą być spełniane przez cały okres, w którym zamierzasz korzystać z tych uprawnień. Oznacza to, że jeżeli w trakcie trwania tego okresu podejmiesz się wykonania na rzecz byłego pracodawcy (u którego byłeś zatrudniony w roku założenia działalności lub roku go poprzedzającym) jakiegoś zlecenia, które pokrywa się z zakresem obowiązków wykonywanych wcześniej w ramach zatrudnienia u tego pracodawcy, utracisz prawo do preferencyjnych składek ZUS. Jeżeli byłeś zatrudniony u kilku pracodawców, ograniczenie w podejmowaniu działalności dotyczy każdego z nich.

Warto również pamiętać, że oprócz wskazanych przypadków, przywilej opłacania niższych składek ZUS nie przysługuje:

• twórcom i artystom,
• osobom wykonującym działalność w zakresie wolnego zawodu:
• w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym,
• z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o PIT,
• wspólnikom:
• jednoosobowych spółek z o.o.,
• spółek jawnych,
• spółek komandytowych,
• spółek partnerskich,
• osobom prowadzącym publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół.

Przejście z „Ulgi na start” na składki preferencyjne

Kończy Ci się okres, w którym możesz skorzystać z ulgi na start i zastanawiasz się, czy po jego zakończeniu przysługuje Ci możliwość korzystania z preferencyjnych składek ZUS? Nie ma przeszkód w rejestracji do składek preferencyjnych po zakończeniu okresu ,,ulgi na start”, o ile spełniasz warunki do korzystania z preferencyjnych składek.

Jeżeli jednak jesteś np. zatrudniony na umowie o pracę, dokonujesz rejestracji jedynie do składki zdrowotnej. Jeżeli Twój okres korzystania z ,,ulgi na start” dobiega końca, pamiętaj również, że termin na przerejestrowanie wynosi jedynie 7 dni od zaistnienia zmiany!

Podsumowanie informacji na temat działalności nierejestrowanej i preferencyjnych składek ZUS

Jeśli przekroczyłeś limit umożliwiający prowadzenie działalności bez rejestracji, masz 7 dni na zarejestrowanie firmy w CEIDG. Nie wiesz jak to zrobić? Napisz do nas lub umów się na bezpłatną konsultację! Nasi doradcy z chęcią odpowiedzą na wszystkie Twoje pytania związane z założeniem i prowadzeniem firmy.