Najpopularniejszą umową, którą przedsiębiorca podpisuje z pracownikiem jest umowa o pracę. Jednak warto wiedzieć, że istnieją także różne inne formy zatrudnienia, takie jak np. umowa zlecenie czy umowa o dzieło, których wybór w niektórych sytuacjach okazuje się najlepszym rozwiązaniem.
Poszukujesz pracy i zastanawiasz się, jaka umowa będzie dla Ciebie najkorzystniejsza? A może jesteś pracodawcą i chcesz dowiedzieć się jaką umowę podpisać ze swoim pracownikiem? Zapoznaj się z treścią naszego artykułu i wybierz najlepsze dla siebie rozwiązanie.
Czym jest umowa o pracę?
Umowa o pracę to rodzaj umowy zawieranej pomiędzy pracownikiem a pracodawcą (ich szczegółowy opis możesz znaleźć w naszym artykule: Czy samozatrudnienie (B2B) może być uznane za umowę o pracę?), gdzie pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy osobiście na rzecz pracodawcy pod jego kierownictwem oraz – co ważne – w wyznaczonym przez niego miejscu i czasie. Pracownikowi za wykonywaną pracę przysługuje wynagrodzenie.
Ramy prawne umowy o pracę określone są przez Kodeks pracy.
Istnieją 3 rodzaje umów o pracę:
- umowa o pracę na okres próbny,
- umowa o pracę na czas określony (w ramach niej wyróżniamy umowę na zastępstwo),
- umowa o pracę na czas nieokreślony.
Umowa o pracę na okres próbny może być zawarta na nie dłużej niż 3 miesiące. To korzystne rozwiązanie zarówno dla pracodawcy jak i pracownika. Pracodawca może ocenić, czy dana osoba odnajdzie się na stanowisku, a pracownik może swobodnie zapoznać się z firmą.
Umowa o pracę na czas określony jest umową terminową – wskazana jest w niej dokładna data zakończenia obowiązywania umowy.
Istnieją 2 limity zawierania tej umowy między tym samym pracownikiem i tym samym pracodawcą.
- Pracodawca może podpisać maksymalnie 3 takie umowy z pracownikiem.
- Łączny czas zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony nie może przekraczać 33 miesięcy.
Czwarta umowa, lub umowa po przekroczeniu okresu 33 miesięcy powinna być już umową o pracę na czas nieokreślony.
Pamiętaj, że:
Powyższe 2 limity nie obowiązuje do umów zawartych:
– w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
– w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym,
– w celu wykonywania pracy przez okres kadencji,
– w przypadku gdy pracodawca wskaże obiektywne przyczyny leżące po jego stronie.
Przykład:
Pan Adam był zatrudniony na rok na podstawie umowy na czas określony od 1 października 2022 roku.
2 października 2023 roku zostanie ponownie zatrudniony w tej samej firmie na czas określony.
Z limitu 33 miesięcy, Pan Adam wykorzystał już 12 miesięcy. Zatem może on zawrzeć ze swoim pracodawcą drugą umowę na czas określony na maksymalnie 21 miesięcy.
Umowa o pracę na czas nieokreślony jest umową bezterminową. Zazwyczaj pracodawcy poprzedzają ją dwoma wyżej wymienionymi umowami – na okres próbny i/lub na czas określony (np. na rok).
Od 1 stycznia 2024 minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 4 242 zł brutto, a od 1 lipca 2024 – 4 300 zł brutto.
Kwota brutto jest pomniejszana o składki ZUS oraz zaliczkę na podatek dochodowy i po ich potrąceniu, pracownikowi pozostaje kwota netto – tzw. kwota “na rękę”.
Na całkowity koszt zatrudnienia składają się również składki finansowane przez pracodawcę.
Wypłacanie pracownikowi, który pracuje na pełny etat (40 godzin tygodniowo) wynagrodzenia mniejszego niż 3 600 zł brutto jest naruszeniem praw pracowniczych.
Pamiętaj, że:
Młody pracownik (do ukończenia 26. roku życia)
nie ma potrącanej zaliczki na PIT.
Przykład wyliczania wynagrodzenia dla pracownika zarabiającego 4 300 zł brutto.
Przysługują mu podstawowe koszty uzyskania przychodu (KUP) równe 250 zł, ponieważ jest pracownikiem miejscowym – zamieszkuje w tej samej miejscowości, w której znajduje się zakład pracy, a jego pracodawca jest upoważniony do pomniejszania zaliczki na podatek dochodowy o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (300 zł).
Pracownik przystąpił do Pracowniczych Planów Kapitałowych (PKK).
Składki obciążające pracodawcę to:
- emerytalna (9,76%),
- rentowa (6,5%),
- wypadkowa (1,67% – jest to wartość średnia, w zależności od rodzaju prowadzonej działalności składka ta przyjmuje wartość od 0,67% do 3,33%),
- Fundusz Pracy (2,45%),
- Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP) (0,10%).
Zatem nawiązując do powyższego przykładu, składki obciążające pracodawcę wynoszą:
4 300 x 20,48% = 880,64 zł, a łączny koszt pracodawcy to 4 300 + 880,64 = 5 180,64 zł.
Okres wypowiedzenia umowy o pracę
Co umowa o pracę zapewnia pracownikowi?
- gwarancja otrzymania minimalnego wynagrodzenia,
- prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego (20 dni, jeśli staż pracy nie przekracza 10 lat oraz 26 dni powyżej 10 lat),
- prawo do płatnego urlopu macierzyńskiego (20 tygodni (lub więcej przy ciąży mnogiej)), ojcowskiego (2 tygodnie), czy rodzicielskiego (32 tygodnie (lub więcej przy porodach mnogich)),
- uregulowany czas pracy (nie powinien on przekraczać 8 godzin w ciągu doby w 5-dniowym tygodniu pracy oraz 40 godzin w tygodniu),
- prawo do płatnego zwolnienia lekarskiego, tzw. L4,
- możliwość skorzystania z różnego rodzaju odpraw (emerytalnej, rentowej, pośmiertnej),
- prawo do okresu wypowiedzenia – nie można zostać zwolnionym “z dnia na dzień”,
- prawo do otrzymywania dodatkowej zapłaty za pracę w nadgodzinach,
- prawo do skorzystania z płatnego urlopu okolicznościowego ze względu na ważne wydarzenie osobiste lub rodzinne (np. ślub pracownika/dziecka pracownika, śmierć członka rodziny, narodziny dziecka pracownika)
Co powinna zawierać umowa o pracę?
- rodzaj umowy,
- strony umowy – dane pracownika (imię i nazwisko, adres zamieszkania) oraz pracodawcy (nazwa firmy, NIP, adres siedziby lub adres zamieszkania w przypadku pracodawców będących osobami fizycznymi, imię i nazwisko osoby reprezentującej firmę),
- datę zawarcia,
- miejsce wykonywania pracy,
- rodzaj pracy – wskazanie funkcji, stanowiska, zawodu lub opisanie czynności, jakie pracownik będzie wykonywał,
- wynagrodzenie za pracę – należy wskazać jego poszczególne składniki (np. wynagrodzenie zasadnicze, premie, nagrody dodatkowe), podawane jest w kwocie brutto,
- wymiar czasu pracy – np. cały etat, pół etatu, określenie liczby godzin, jakie pracownik musi przepracować w ciągu doby oraz tygodnia,
- dzień rozpoczęcia pracy,
- czas trwania umowy (nie dotyczy umowy na czas nieokreślony).
Jakich formalności należy dopełnić przy zawieraniu umowy o pracę?
Przy zawieraniu umowy o pracę, oprócz samego druku umowy niezbędne są między innymi:
- kwestionariusz osobowy (podstawowe dane dotyczące pracownika),
- zgoda na przetwarzanie danych osobowych,
- skierowanie na badania lekarskie,
- oświadczenie o korzystaniu z uprawnień rodzicielskich – w przypadku gdy pracownik ma na wychowaniu przynajmniej jedno dziecko do lat 14, ma on prawo m.in. do dodatkowego urlopu w wymiarze 16 godzin lub 2 pełnych dni w każdym roku kalendarzowym i może to zgłosić w tym oświadczeniu,
- informacja o równym traktowaniu w zatrudnieniu,
- ewentualnie, jeśli pracownik wyrazi na to chęć – wniosek o zgłoszenie członków rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego.
Pamiętaj, że:
Prowadząc jednoosobową działalność gospodarczą nic nie stoi na przeszkodzie aby być zatrudnionym na umowie o pracę. Aby dowiedzieć się więcej na ten temat, przeczytaj nasz artykuł: Umowa o pracę i jednoosobowa działalność gospodarcza – jak to połączyć?.
Umowa zlecenie – czym jest i o czym należy pamiętać zawierając ją?
Umowa zlecenie jest umową, w której zleceniobiorca zobowiązuje się do wykonania określonych czynności prawnych na rzecz zleceniodawcy.
W jej przypadku, w odróżnieniu od umowy o pracę, przedsiębiorca nie musi przestrzegać takich przepisów jak m.in: udzielanie urlopu wypoczynkowego, wypłata wynagrodzenia za czas choroby, czy też okres wypowiedzenia umowy.
Ramy prawne umowy zlecenie określone są przez Kodeks cywilny.
Od 1 stycznia 2024 roku wysokość minimalnej stawki godzinowej wynosi 27,70 zł/godz, a od 1 lipca 2024 – 28,10 zł/godz.
Ważne:
- Pracownik zatrudniony na umowie zlecenie podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu:
emerytalnemu, zdrowotnemu, rentowemu i wypadkowemu.
Może on dodatkowo dobrowolnie zgłosić się do ubezpieczenia chorobowego.
Wówczas, po upływie 90 dni od momentu przystąpienia do ubezpieczenia chorobowego otrzymuje on prawo do zasiłku chorobowego i w przypadku wystąpienia choroby, ZUS wypłaci mu świadczenie chorobowe.
Z tytułu umowy zlecenie, należy również odprowadzić zaliczkę na PIT.
- Za studenta do 26. r.ż. pracującego na umowie zlecenie, pracodawca
nie ma obowiązku odprowadzania składek ZUS ani zaliczki na PIT.
- Jeśli dana osoba poza zatrudnieniem na umowie zleceniu, pracuje także w oparciu o umowę o pracę i na jej podstawie osiąga przynajmniej minimalne wynagrodzenie, wówczas jest ona zwolniona z opłacania składek na ubezpieczenie społeczne.
Natomiast opłacanie składki zdrowotnej i zaliczki na PIT jest konieczne
z obu tytułów.
Jakie prawa i obowiązki posiada pracownik zatrudniony na umowie zlecenie?
Do obowiązków należy przede wszystkim rzetelne i terminowe wykonanie czynności zawartych w umowie.
Pracownik nie bierze odpowiedzialności za efekt końcowy swych działań. Stąd umowa zlecenie często nazywana jest umową starannego działania – bowiem najistotniejsze jest staranne wykonywanie danego zlecenia przez zleceniobiorcę.
W przypadku tej umowy nie ma określonych norm czasu pracy oraz miejsca pracy – możesz wykonywać swoje zadania w dowolnie wybranym przez siebie czasie oraz miejscu.
To forma pracy idealna dla osób ceniących sobie elastyczność.
Jakie elementy powinna zawierać umowa zlecenie?
- dane (imię, nazwisko, pesel, numer dowodu osobistego, adres zamieszkania) zleceniobiorcy oraz zleceniodawcy,
- opis obowiązków – przedmiot umowy,
- wysokość wynagrodzenia,
- czas trwania umowy.
Opcjonalnie, można w niej zawrzeć takie informacje jak:
- termin wypłaty wynagrodzenia,
- forma zapłaty.
Umowa o dzieło – co należy o niej wiedzieć?
Umowę o dzieło nazywa się także umową rezultatu – stąd, że najważniejsze jest w niej osiągnięcie właśnie konkretnego rezultatu – dzieła.
Przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania określonego dzieła, a zamawiający zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia, jednak w przypadku tej umowy nie mają zastosowania przepisy dotyczące płacy minimalnej.
Strony umowy same ustalają stawkę. Umowa o dzieło nie obliguje do opłacania składek ZUS, od tego rodzaju umowy opłacany jest tylko podatek dochodowy.
Ramy prawne umowy o dzieło określone są przez Kodeks cywilny.
Co powinna zawierać umowa o dzieło?
- strony umowy – ich dane (imię, nazwisko, dane adresowe, NIP/PESEL),
- przedmiot umowy – opis wykonania dzieła,
- terminy wykonania dzieła,
- wysokość wynagrodzenia oraz termin jego zapłaty.
Umowa o pracę, umowa zlecenie, umowa o dzieło – czym się różnią?
Ważne:
Umowa o pracę nie może zostać zastąpiona umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy.
Jeśli zatem dana osoba wykonuje pracę w warunkach typowych dla umowy o pracę (m.in. stałe miejsce pracy, określony czas pracy), pracodawca nie może nawiązać z nią umowy cywilnoprawnej.
Jeśli to uczyni, popełnia wykroczenie przeciwko prawom pracownika i podlega karze grzywny od 1 000 zł do 30 000 zł.
Bezpłatna konsultacja księgowa
Założenie własnej działalności to poważna decyzja, która niesie ze sobą wiele obowiązków, w tym wybór odpowiedniego opodatkowania. Nie jest to łatwe zadanie, dlatego warto skorzystać z pomocy specjalisty.
Nasz zespół chętnie Ci pomoże – umów się już dziś na bezpłatną i niezobowiązującą konsultację, podczas której przeanalizujemy Twoją sytuację i omówimy możliwe rozwiązania. Jeśli zastanawiasz się, jak wygląda taka rozmowa i czy warto skorzystać z naszej pomocy, koniecznie przeczytaj nasz artykuł!
Podsumowanie
Przed podpisaniem umowy, zarówno z perspektywy pracownika jak i pracodawcy warto zastanowić się, czy ta forma zatrudnienia jest dla nas odpowiednia. Warto przeanalizować każdą z dostępnych form i rozważyć ich zalety oraz wady w zależności od naszych oczekiwań.
Mamy nadzieję, że nasz artykuł pomógł Ci w wyborze odpowiedniej formy zatrudnienia jeśli myślisz nad założeniem jednoosobowej działalności gospodarczej lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i planujesz zatrudniać pracowników.
Jeśli zdecydujesz się na rozpoczęcie działalności lub założenie spółki skontaktuj się z nami, a pomożemy Ci w dopełnieniu wszelkich formalności.
Masz pytania? Napisz do nas!
Biuro Rachunkowe
SOVA Księgowość
Wyślij E-mail
Formularz kontaktowy