Programista – Ryczałt czy IP Box?

Programiści, planujący zatrudnienie na zasadach B2B, są zobligowani do założenia własnej działalności gospodarczej. W związku z tym, muszą podjąć decyzję o wyborze odpowiedniej formy opodatkowania. Najczęściej rozważają oni opcję skorzystania z ulgi IP Box lub opodatkowania działalności ryczałtem. Poniższy artykuł zawiera kluczowe informacje na temat obu rozwiązań.

Co to jest IP Box?

IP Box, inaczej Innovation Box lub Intellectual Property Box to preferencyjny sposób opodatkowania, który można zastosować przy sprzedaży usług opartych o prawa własności intelektualnej – między innymi praw do oprogramowania komputerowego lub kodu źródłowego.

Rozwiązanie to jest najbardziej powszechne wśród programistów, którzy tworzą oprogramowanie, a następnie sprzedają je wraz z prawami autorskimi innym podmiotom (np. wykonując zlecenia dla software house lub bezpośrednio do ostatecznego klienta).

Dzięki uldze IP Box prawie każdy programista może płacić jedynie 5% podatku dochodowego.

Kto może skorzystać z IP Box?

Z preferencyjnego sposobu rozliczenia na bazie IP Box, mogą skorzystać osoby prowadzące działalność gospodarczą opodatkowaną:

• Skalą podatkową (in. zasady ogólne),
• Podatkiem liniowym.

Dodatkowo konieczne jest, aby działalność prowadzona przez programistę była ściśle związana z wytwarzaniem, rozwijaniem bądź ulepszaniem autorskich praw do programu komputerowego i została określona mianem działalności badawczo-rozwojowej.

Praktyka polskich urzędów skarbowych pokazuje, że poprzez działalność badawczo-rozwojową czy innowacyjność w kontekście IP Box rozumie się tworzenie, rozbudowywanie bądź usprawnianie kodu w obrębie danego przedsiębiorstwa. Działalność ta nie musi być rewolucyjna w skali świata, kraju czy nawet danej branży. 

Bardziej rozbudowane opracowanie tematu IP Box znajdziesz w innym naszym artykule.

Jak wygląda proces uzyskania ulgi IP Box?

Programista, który chciałby skorzystać z ulgi IP Box, powinien złożyć do Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) wniosek o indywidualną interpretację podatkową – w praktyce najlepiej ten proces przeprowadzić przy pomocy doradcy podatkowego lub kancelarii prawnej.

Kluczem do sukcesu jest sformułowanie zapytania (wniosku) tak, aby w precyzyjny sposób opisywał on stan rzeczywisty pracy, jaką wykonuje programista z jednoznacznym zapytaniem, czy w tej konkretnej sytuacji podatnik może skorzystać z ulgi IP Box.

W aspekcie księgowości konieczne będzie prowadzenie dodatkowej ewidencji obejmującej wszystkie zdarzenia gospodarcze ściśle związane z dochodami i wydatkami, które dotyczą wytwarzania kwalifikowanego IP – roboczo przyjęło się nazywać to ewidencją IP Box.

Jeśli uzyskasz pozytywną interpretację wydaną przez KIS oraz Twoja księgowość w prawidłowy sposób prowadzić będzie ewidencję w zakresie IP Box, to ostatnim krokiem pozostaje odpowiednie rozliczenie rocznego zeznania PIT oraz oczekiwanie na zwrot środków z urzędu skarbowego.

Tutaj pojawia się istotna informacja – ulga IP Box działa na zasadzie zwrotu podatku. W praktyce zatem przez cały rok płacić będziesz podstawową stawkę podatku (w przypadku zasad ogólnych będzie to 12% lub 32%, a w przypadku podatku liniowego będzie to 19%). 

Dopiero po zakończonym roku Twój podatek efektywnie może wynieść 5%, gdy otrzymasz zwrot środków na konto.

Podatek liniowy a IP Box

Większość programistów, którzy chcą skorzystać z ulgi IP Box decyduje się właśnie na rozliczenie na bazie podatku liniowego. Dlaczego tak jest? 

W przypadku tej formy opodatkowania składka zdrowotna wynosi 4.9% – obecnie to najniższy poziom składki zdrowotnej wyrażany procentowo. Podstawą wymiaru tej składki jest dochód osiągany z działalności.

Załóżmy, że jesteś programistą i zarabiasz 15 000 złotych miesięcznie – zapłacisz więc w ostatecznym rozrachunku 5% podatku oraz 4.9% składki zdrowotnej liczone od kwoty faktycznego dochodu (czyli po odjęciu kosztów uzyskania przychodu).

Jeśli opłacasz ZUS preferencyjny lub pełny ZUS, musisz zapłacić jeszcze składkę społeczną w wysokości:

• 442,90 złotych (bez dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego 408,60 zł), przy preferencyjnej formie ZUS (wysokość składek aktualna od lipca 2024 do grudnia 2024).
• 1 773,96 złotych (bez dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego 1 646,47 zł), przy pełnej formie ZUS.

Przyjmijmy zatem, że średnio miesięczne koszty uzyskania przychodu wynosić będą 1000 złotych. Podatek i składkę zdrowotną w takiej sytuacji zapłacisz od kwoty 14 000 złotych.

Zasady ogólne a IP Box

Ta forma opodatkowania jest wybierana przez programistów zdecydowanie rzadziej. Wynika to z faktu, że składka zdrowotna przy tzw. „skali” wynosi aż 9% i podstawą jej wymiaru jest również dochód.

Dodatkowo, przy dochodach sięgających 15 000 złotych miesięcznie programista będzie przekraczać już drugi próg podatkowy, powyżej którego zmuszony będzie odprowadzać podatek w wysokości 32%.

Wciąż przy późniejszym rocznym rozliczeniu podatek po uwzględnieniu ulgi IP Box może zostać zredukowany do 5% – w praktyce jednak znacząco zmniejsza to płynność finansową, gdyż zamraża się w oczekiwaniu na zwrot większą część środków, aniżeli przy opodatkowaniu “liniówką”.

Kto w związku z tym decyduję się na tę opcję? Zwykle są to specjaliści, którzy nie mogą skorzystać z podatku liniowego – taka sytuacja ma najczęściej miejsce, gdy programista decyduje się świadczyć usługi na rzecz swojego byłego pracodawcy w tym samym roku podatkowym, w którym był związany z nim stosunkiem pracy.

W takiej sytuacji również niemożliwe staje się skorzystanie z ryczałtu. Co sprawia, że opcja rozliczenia się na bazie zasad ogólnych z wykorzystaniem ulgi IP Box staje się jedynym rozsądnym rozwiązaniem.

Czym jest ryczałt i jak działa?

Ryczałt to forma opodatkowania, w której podatek płacimy od osiągniętego przychodu (w odróżnieniu od skali podatkowej oraz podatku liniowego, gdzie podstawa opodatkowania to dochód, tzn. przychody pomniejszone o koszty).

Jeżeli za swoje usługi wystawisz kontrahentowi fakturę na 15 000 złotych, to właśnie ta kwota będzie podstawą opodatkowania i od niej zapłacisz podatek – zgodnie ze stawką ryczałtu, pod którą podlegasz.

Wciąż w ramach ryczałtu możesz odliczać niektóre wydatki od przychodu – takie jak, między innymi zapłacone składki do ZUS (składki społeczne, 50% składki zdrowotnej), wpłaty na IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego), czy niektóre rodzaje darowizn. Nie będziesz jednak mógł zmniejszyć podstawy opodatkowania poprzez rozliczanie takich wydatków, jak między innymi zakup laptopa, telefonu, pojazdu czy koszty paliwa.

Ryczałt dla programisty – jaka stawka?

Stawka podatku ryczałtowego zależy od kodów PKWiU – Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, które określają rodzaj usług, które będziesz oferować prowadząc firmę. 

Jeśli nie wiesz, jak wybrać taki kod, przeczytaj nasz artykuł: Kody PKWiU – czym są i jak wybrać odpowiedni kod dla własnej firmy? Gdzie omówiliśmy ten proces krok po kroku.

W ustawie o ryczałcie zawarta jest informacja, że w przypadku otrzymania przychodów ze świadczenia usług związanych z oprogramowaniem (PKWiU: 62.01.1 i 62.02), zastosowanie ma 12% stawka ryczałtu.

W jaki sposób naliczana jest składka zdrowotna przy ryczałcie?

Kolejnym istotnym punktem w zrozumieniu sposobu działania ryczałtu jest kwestia wysokości składki zdrowotnej.

Składka zdrowotna przy ryczałcie zależy od osiąganego przychodu, a konkretniej od przedziału, w którym znajdą się Twoje roczne przychody. W roku 2024 wysokość składki zdrowotnej przedstawia się następująco:

• Jeśli Twój roczny przychód jest niższy niż 60 000 złotych, to miesięczna składka zdrowotna wynosić będzie 419,46 złotych.

• Jeśli Twój roczny przychód jest wyższy niż 60 000 złotych, ale mniejszy niż 300 000 złotych, to zapłacisz 699,11 złotych składki zdrowotnej za każdy miesiąc.

• Jeżeli natomiast Twój roczny przychód przekracza kwotę 300 000 złotych, za każdy miesiąc składka zdrowotna kosztować będzie Cię 1 258,39 złotych.

Więcej szczegółów dotyczących składki zdrowotnej możesz znaleźć w naszym artykule: Jaką kwotę składki ZUS należy opłacać przy danej formie opodatkowania i jakie daje ona korzyści?. 

Powołując się zatem na przytoczony wcześniej przykład – jeśli jako programista podpisałeś kontrakt na 15 000 złotych miesięcznie i zdecydowałeś się na ryczałt, zapłacisz każdego miesiąca 12% podatku od kwoty 15 000 złotych, 699,11 złotych składki zdrowotnej i składkę społeczną.

Ryczałt albo IP Box – dlaczego jesteś zmuszony wybrać?

Rozpoczynając czytanie tego artykułu, na pewno zauważyłeś – chociażby nawet patrząc na jego tytuł – że nie można wybrać jednocześnie ryczałtu i rozliczyć ulgi IP Box. Trzeba zdecydować się na jedną bądź drugą opcję. Dlaczego tak jest?

Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym nie przewiduje możliwości korzystania z ulgi IP Box.

Decyzja o wybraniu ryczałtu oznacza zatem, że nie będziesz mógł ubiegać się o ulgę IP Box.  

Podsumowanie – co wybrać – ryczałt czy IP Box?

Po przeanalizowaniu kalkulacji podatkowych zawartych w tym artykule można zauważyć, że wybranie podatku liniowego wraz z rozliczeniem ulgi IP Box jest dla programisty najkorzystniejszym rozwiązaniem pod względem obciążeń podatkowych.

Warto wziąć jednak pod uwagę jeszcze dwa kluczowe czynniki, które mają wpływ na efekt końcowy. Są to mianowicie 

• koszty usług związanych ze zorganizowaniem IP Box,
• fakt zamrożenia środków do czasu uzyskania zwrotu.

Koszt usług związanych z IP Box składa się najczęściej z dwóch elementów. Jest to wniosek o interpretację podatkowa i jego obsługa oraz prowadzenie ewidencji. Wcześniejsze wyliczenia nie uwzględniały tych wydatków – gdyż koszty tych usług są różne i zależne od polityki cenowej danego biura bądź kancelarii prawnej. Zatem rozważając ostateczną opłacalność tego rozwiązania, zwróć również uwagę na ten aspekt.

Drugim i istotniejszym czynnikiem jest kwestia zamrożenia środków. Dlaczego? 

W tym kontekście warto wziąć pod uwagę inflację. Jeśli przez cały rok będziesz płacić podatek w wysokości 19% bądź czasami nawet 32%, a zwrotu podatku otrzymasz dopiero w połowie kolejnego roku, to wartość zwrotu jaką otrzymasz będzie miała już zdecydowanie mniejsza siłę nabywczą niż dzisiaj.

Na czas pisania tego artykułu poziom inflacji w Polsce według wstępnych danych statystycznych publikowanych przez Główny Urząd Statystyczny wynosi 4,9% rok do roku.

Biorąc pod uwagę te dwie perspektywy – koszt zorganizowania IP Box oraz inflację – ryczałt dla programisty staje się bardzo sensowną alternatywą. Rozliczenie ryczałtu jest bardziej przewidywalne i wymaga mniej zaangażowania. Każdego miesiąca płacisz 12% podatku i masz w całości dostęp do swojego kapitału.

Jak zapewne widzisz, zarówno ryczałt jak i ulga IP Box mają szereg plusów i minusów i nie sposób jest jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, które z nich będzie lepsze – bardzo dużo zależy od Twojej indywidualnej sytuacji oraz preferencji. 

Jako biuro księgowe mamy bardzo duże doświadczenie w obsłudze programistów oraz specjalistów z branży IT – jeśli chcesz omówić szerzej różnice między ryczałtem oraz IP Box, to skorzystaj z możliwości umówienia się na bezpłatną konsultację z jednym z naszych specjalistów!