Jakie są wady i zalety opłacania dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego?

Osiągasz w Polsce dochody jako pracownik czy przedsiębiorca? Musisz zatem wiedzieć, że co do zasady podlegają one ubezpieczeniom. Z dochodów potrąca się wówczas składki na ubezpieczenie: zdrowotne, chorobowe, rentowe, emerytalne oraz wypadkowe.

Warto jednak wiedzieć, że nie wszystkie składki ZUS są obowiązkowe. Przykładowo, w przypadku przedsiębiorców ulga na start to 6 miesięcy bez opłacania składek społecznych.

Z kolei mały ZUS oznacza niższe składki społeczne przez 24 miesiące, o czym wspominaliśmy w naszym artykule Działalność nierejestrowana i preferencyjny ZUS.

My jednak zajmiemy się innym rozwiązaniem i opiszemy Ci dobrowolne ubezpieczenie chorobowe. Jakie są wady i zalety takiego rozwiązania?

Kiedy ubezpieczenie chorobowe jest obowiązkowe?

Przepisy jasno wskazują, kiedy ubezpieczenie chorobowe jest obowiązkowe. Składki z tego tytułu mają obligatoryjny charakter w przypadku następujących grup:

• pracownicy zatrudnieni w ramach umowy o pracę (niezależnie od tego, o jakim wymiarze etatu jest mowa),
• osoby odbywające służbę zastępczą,
• członkowie organizacji rolniczych (spółdzielnie, kółka).

Osoby, które spełniają te warunki, zostają objęte ubezpieczeniem chorobowym w tym samym dniu, w którym zaczyna obowiązywać ubezpieczenie społeczne. Zazwyczaj jest to dzień, w którym rozpoczyna się stosunek pracy czy uczestnictwo w kółku lub spółdzielni rolniczej.

Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe — kiedy jest to możliwe?

Jak już wiesz, opłacanie ubezpieczenia chorobowego jest niezbędne głównie w przypadku osób zatrudnionych na umowę o pracę.
Przepisy prawne precyzują, w jakich sytuacjach mamy do czynienia z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym — jest to możliwe m.in. w sytuacji, gdy dana osoba:

• wykonuje pracę nakładczą,
• osiąga dochody w ramach umowy zlecenia (nie dotyczy to osób, które nie ukończyły 26. roku życia i mają status studenta lub ucznia szkoły ponadpodstawowej),
• posiada status osoby duchownej,
• uczęszcza na studia doktoranckie (szkołę doktorską) i osiąga z tego tytułu stypendium.

Co mogę zyskać dzięki ubezpieczeniu chorobowemu?

Zdaniem niektórych ubezpieczenie chorobowe jest zbędnym kosztem, którego powinno się unikać, jeśli tylko to możliwe. Co daje ubezpieczenie chorobowe? Opłacanie składek z tego tytułu oznacza prawo do skorzystania z takich świadczeń jak:

• zasiłek wyrównawczy (przysługuje wyłącznie pracownikowi ze zmniejszoną sprawnością do pracy, w przypadku gdy jego wynagrodzenie zostało obniżone poprzez poddanie się rehabilitacji zawodowej w celu adaptacji lub przyuczenia do określonej pracy),
• zasiłek macierzyński,
• zasiłek opiekuńczy,
• zasiłek chorobowy,
• świadczenie rehabilitacyjne.

Czy ubezpieczenie chorobowe jest obowiązkowe w działalności?

Przedsiębiorców prowadzących działalność biznesową — niezależnie od branży — z pewnością zadowoli informacja, że w ich przypadku opłacanie składki chorobowej jest dobrowolne.

Koszt z tego tytułu jest relatywnie niewielki, a wsparcie finansowe uzyskane podczas długotrwałej choroby może okazać się bezcenne.

Czy od ubezpieczenia chorobowego zależne jest to, czy mogę korzystać z bezpłatnego leczenia lub pobytu w szpitalu?

W codziennym życiu ubezpieczenie chorobowe jest często mylone ze składką opłacaną w ramach ubezpieczenia zdrowotnego. Tymczasem, są to dwa różne od siebie rozwiązania, choć łączy je jedno — obie formy wsparcia mają na celu wspierać osoby, które borykają się z konsekwencjami dręczących je chorób.

W związku z tym warto pokrótce opisać, jakie uprawnienia przysługują w związku z opłacaniem składek na ubezpieczenie chorobowe i zdrowotne. Informacje te znajdziesz poniżej.

Ubezpieczenie zdrowotne daje prawo do bezpłatnej opieki oraz leczenia w placówkach publicznej służby zdrowia. Rozumie się przez to np. rehabilitację, a także pobyt w szpitalu czy sanatorium. Oprócz tego osoby objęte ubezpieczeniem zdrowotnym mają prawo do profilaktyki zdrowotnej. Tym samym status ubezpieczonego daje Ci prawo np. do wizyty u lekarza rodzinnego czy przychodni, wykonania badań, a w przypadku poważniejszych problemów — pobytu w szpitalu. Koszty z tego tytułu pokrywane są przez NFZ, czyli Narodowy Fundusz Zdrowia.

Ubezpieczenie chorobowe nie pokrywa kosztów leczenia, rehabilitacji czy profilaktyki. Jego funkcjonowanie również jest — jak sama nazwa wskazuje — związane z osobami, które trapią problemy natury zdrowotnej. Celem ubezpieczenia chorobowego jest wsparcie finansowe dla osób, które z powodów medycznych nie są w stanie wypracować dochodów (w ramach stosunku pracy, umowy zlecenia czy prowadzenia działalności gospodarczej). Rozumie się przez to:

• krótkotrwałe choroby, których przebieg jest jednak dość gwałtowny (COVID-19, grypa, zapalenie płuc itp.),
• schorzenia wymagające długotrwałego leczenia (np. rekonwalescencja powypadkowa, nowotwór czy białaczka),
• ciąża.

Oprócz tego do otrzymywania zasiłku chorobowego uprawnieni są rodzice, którzy nie są w stanie wykonywać obowiązków zawodowych z uwagi na konieczność opieki nad chorym dzieckiem.

Podsumowując, składka zdrowotna ma za zadanie pokryć koszty leczenia, rehabilitacji itp., natomiast celem, dla którego opłaca się składkę chorobową, jest otrzymanie rekompensaty finansowej na wypadek problemów ze zdrowiem, które uniemożliwiają zarobkowanie.

Czy ulga na start daje nam prawo do zasiłku chorobowego?

Ulga na start to rozwiązanie, z którego mogą skorzystać początkujący przedsiębiorcy. Zasady są proste: sześć pierwszych miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej bez konieczności opłacania składek społecznych (w tym chorobowej) oraz płatności na rzecz Funduszu Pracy i Funduszu Solidarnościowego. Takie rozwiązanie pozwala ograniczyć koszty na początku przygody z biznesem… ale jednocześnie nie daje prawa do zasiłków, a czas korzystania z ulgi na start nie jest okresem składkowym.

Ubezpieczenie chorobowe — kiedy nabywa się prawo do korzyści, a kiedy się je traci?

Nie wszyscy zdają sobie sprawę z tego, że jeśli przedsiębiorca przystąpi do dobrowolnego opłacania składki na ubezpieczenie chorobowe, musi minąć aż 90 dni, by móc uzyskać wsparcie w formie zasiłku. Jeśli choroba wystąpi wcześniej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych niestety nie wypłaci środków.

Co ciekawe, w przypadku zasiłku macierzyńskiego nie obowiązuje okres wyczekiwania i zasiłek przysługuje już kiedy kobieta przystąpi do ubezpieczenia chorobowego przed dniem porodu.

Jaka jest wysokość składki chorobowej przedsiębiorcy?

W przypadku przedsiębiorców składka na ubezpieczenie chorobowe stanowi 2,45 proc. podstawy. Ustala się ją w podobny sposób, jak ma to miejsce w przypadku zobowiązań z tytułu ubezpieczenia emerytalnego oraz rentowego. Jest jedna ważna różnica, o której należy pamiętać — w przypadku dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego obowiązuje limit podstawy wymiaru składek wynoszący 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia.

Jak możesz zauważyć, w 2024 roku koszt składek na ub. chorobowe może kształtować się następująco:

• 60 proc. prognozowanego miesięcznego przeciętnego wynagrodzenia — w wariancie ogólnym. W 2024 roku jest to ok. 115,01 PLN miesięcznie,
• 30 proc. najniższego wynagrodzenia ustawowego w danym roku — w przypadku przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność w pierwszych 2 latach i korzystają z tzw. małego ZUS. W 2024 roku składka chorobowa preferencyjna 31,18 zł (w okresie styczeń-czerwiec, kiedy to najniższa krajowa wynosi 4 242 zł brutto), a następnie 31,61 zł (od lipca do grudnia, ponieważ na drugą połowę roku zaplanowano wynagrodzenie minimalne na poziomie 4 300 zł brutto).
  

Więcej informacji na temat wysokości składek ZUS w 2023 roku znajdziesz w naszym artykule Czy znasz 4 najważniejsze kwestie dotyczące zmian podatkowych od 2023 roku?

Ubezpieczenie chorobowe — czy warto? Podsumowanie

Ubezpieczenie chorobowe to gwarancja wypłaty środków w takich trudnych sytuacjach jak choroba (własna lub dziecka) oraz ciąża. W przypadku m.in. etatowców zgłoszenie na cel ubezpieczenia chorobowego jest obowiązkowe, aczkolwiek wydaje się, że nawet właściciele firm czy zleceniobiorcy, dla których składki te są dobrowolne — powinni się na to zdecydować.

Pomijając składki, jakie należy opłacać w ramach ubezpieczenia chorobowe, warto mieć na uwadze korzyść, która w dzisiejszych, niepewnych czasach jest nie do przecenienia. Rozumie się przez to komfort psychiczny i świadomość, że choroba lub wypadek nie pozbawi nas dochodów na pokrycie bieżących wydatków.