Odwrotne obciążenie/reverse charge – jak wygląda współpraca z zagranicznym kontrahentem?

Odwrotne obciążenie/reverse charge — jak wygląda współpraca z zagranicznym kontrahentem?

Współczesna gospodarka jest silnie zglobalizowana. Działanie na rynku międzynarodowym daje duże szanse na rozwój przedsiębiorstwa. Oczywiście, trzeba również stawić czoła licznym wyzwaniom. Należy do nich np. prawidłowe rozliczanie podatków. Przykładowo, odwrotne obciążenie (reverse charge) w VAT to z jednej strony formalności, z drugiej zaś szansa na korzyści. W realizacji tego zadania mogą pomóc specjaliści księgowi z obszaru księgowości i podatków.
Przeczytaj nasz tekst, by dowiedzieć się czegoś więcej na temat odwrotnego obciążenia.

Na czym polega odwrotne obciążenie?

Zanim wyjaśnimy Ci, czym jest odwrotne obciążenie, zastanówmy się, czego w ogóle dotyczy VAT. Wiele na ten temat mówi ustawa o podatku od towarów i usług, zgodnie z którą przedmiotem VAT jest m.in.

• odpłatna dostawa towarów oraz świadczenie usług na terenie kraju,
• eksport lub import na terytorium kraju towarów/usług spoza UE,
• transakcje wewnątrzwspólnotowe (z państwami członkowskimi UE).

Kto płaci podatek VAT? Co do zasady robi to sprzedawca, który wykonuje usługę lub dostarcza towar. Są jednak pewne wyjątki od tej zasady. Należy do nich mechanizm odwrotnego obciążenia.

Odwrotne obciążenie to inaczej przerzucenie obowiązku rozliczania VAT ze sprzedawcy na nabywcę.

Jeżeli np. w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej świadczysz usługi programistyczne dla kontrahenta spoza Polski, wówczas wskazujesz odpowiednio stawkę VAT jako „NP” i nie odprowadzasz kwoty podatku VAT do Urzędu.

Jeżeli otrzymasz od kontrahenta zagranicznego np. fakturę za usługę reklamową mamy do czynienia z importem usług. W przypadku czynnych podatników VAT, taka transakcja jest dla nich neutralna na gruncie VAT -> VAT należny = VAT naliczony. Jeżeli natomiast nie jesteś zarejestrowany do VAT, wówczas od zakupu takiej usługi musisz odprowadzić kwotę podatku VAT.

Czy prowadząc JDG mogę współpracować z zagranicznym kontrahentem?

Tak, nic nie stoi na przeszkodzie, by przedsiębiorstwo — zarówno duża korporacja, jak i przedsiębiorca prowadzący małą firmę rodzinną — nawiązało współpracę z zagranicznym kontrahentem. Jak wygląda wówczas kwestia VAT? Jak wspomnieliśmy wyżej, odpowiednią stawką VAT w przypadku reverse charge jest „NP”. Oznacza to, że nie będziesz odprowadzał z tego tytułu od sprzedaży kwoty podatku VAT.

Przed dokonaniem pierwszej transakcji (wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów) trzeba również zarejestrować się do VAT-UE. W tym celu należy użyć formularza VAT-R i wysłać do właściwego miejscowo naczelnika urzędu skarbowego.

Czym jest VAT-UE?

Podczas współpracy z zagranicznym kontrahentem należy stosować odpowiednie systemy identyfikacyjne. Jeśli chodzi o transakcje krajowe, jednym z najważniejszych jest NIP, czyli unikalny Numer Identyfikacji Podatkowej — numer ten musi posiadać każde przedsiębiorstwo.

Nieco inaczej wygląda sytuacja, jeśli chodzi o transakcje zagraniczne. W tym przypadku stosuje się tzw. VAT-UE, czyli numer europejski NIP (dlatego też czasem określa się go jako NIP UE). Jego budowa nie jest skomplikowana — jest to po prostu Numer Identyfikacji Podatkowej poprzedzony symbolem kraju; w przypadku Polski jest to „PL”.

Jak należy wystawić fakturę dla kontrahenta z Unii bez numeru VAT-UE?

Obok wyżej wspomnianego odwrotnego obciążenia, głównym problemem jest obowiązek wykazania usługi dla firmy z Unii Europejskiej w informacji podsumowującej składanej do urzędu skarbowego.

Kluczowy jest tu fakt, że firma nieposiadająca numeru VAT-UE nie jest zidentyfikowana na potrzeby podatku od wartości dodanej. Dlatego też zawierając z nią transakcję, nie posiadasz numeru identyfikacyjnego nabywcy, który jest niezbędny, aby umieścić ją w informacji podsumowującej.

W przypadku współpracy z zagraniczną spółką, która nie posiada numeru VAT-UE możesz wystawić jej fakturę z odwrotnym obciążeniem, powołując się na art. 28b Ustawy o podatku od towarów i usług, który ustala miejsce świadczenia usługi. Dodatkowo, nie powinieneś umieszczać takiej transakcji w informacji podsumowującej, ponieważ nie posiadasz numeru identyfikacyjnego nabywcy.

Czy mogę otrzymywać wynagrodzenie w walucie obcej? Jak wpływa to na moje rozliczenie?

Tak, jak najbardziej jest to możliwe. Obowiązujące w Polsce przepisy w zakresie podatku VAT dopuszczają możliwość wystawienia faktury w zagranicznej walucie (zazwyczaj w euro) nawet w obrocie między polskimi przedsiębiorstwami. W związku z tym trzeba jednak ustalić kurs, po którym nastąpi zaksięgowanie faktury. Ważne jest jedynie, by wartość podatku od towarów i usług została określona w złotówkach. Aktualny kurs obcej waluty w przeliczeniu na PLN można znaleźć na stronie internetowej Narodowego Banku Polskiego (link znajduje się tutaj).

Co do zasady kwoty w walucie obcej należy przeliczyć na PLN według kursu ustalonego przez NBP na dzień bezpośrednio poprzedzający moment powstania obowiązku podatkowego.

Podsumowanie

Podatek VAT to jeden z głównych dochodów budżetowych Polski. W jaki sposób możesz jako przedsiębiorca przygotować się na czekające Cię wyzwania? Odpowiedź na pytanie jest bardzo prosta: poprzez skorzystanie z pomocy doświadczonych księgowych. Dzięki temu formalności, których wymagają transakcje z kontrahentami zagranicznymi, staną się znacznie łatwiejsze i bardziej przejrzyste.