Czym są mikrorachunki podatkowe?

1 stycznia 2020 r. zmianie uległ sposób rozliczania się z urzędem skarbowym. Zarówno przedsiębiorcy, jak i podatnicy nieprowadzących działalności gospodarczej w większości przypadków są zobowiązani do spłaty zobowiązań podatkowych poprzez dokonanie przelewu na swój indywidualny rachunek podatkowy. Przepisy rodzą jednak wiele pytań. Z jakich podatków rozliczać się za pomocą indywidualnego rachunku? Jak uzyskać numer swojego indywidualnego rachunku? Czy na nasz mikrorachunek podatkowy otrzymamy także zwrot podatku?

Zasady rozliczeń z urzędami skarbowymi

Z początkiem 2020 r. zaczęły obowiązywać przepisy dotyczące rozliczania się z urzędami skarbowymi. Wcześniej, płacąc podatki, dokonywaliśmy wpłat na rachunki właściwych urzędów skarbowych. Od 1 stycznia 2020 r. weszły w życie nowe zasady, zgodnie z którymi każdy podatnik otrzymuje własny, indywidualny numer rachunku podatkowego, poprzez który dokonuje spłaty zobowiązań publicznoprawnych.

Zasady rozliczeń nie obejmują jednak wszystkich podatków. W związku ze zmianami w przepisach o mikrorachunkach podatkowych, lista podatków, opłat i niepodatkowych należności budżetowych, za które wpłat powinniśmy dokonywać na mikrorachunek podatkowy, nie wynika już bezpośrednio z Ordynacji podatkowej, lecz z wydanego na jej podstawie rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 6 kwietnia 2021 r. Zgodnie z rozporządzeniem przy użyciu mikrorachunku podatkowego realizowane są wpłaty z tytułu::

• podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT),
• podatku dochodowego od osób prawnych (CIT),
• podatku od towarów i usług (VAT),
• daniny solidarnościowej,
• opłaty od napojów alkoholowych w opakowaniach do 300 ml,
• opłaty od środków spożywczych,
• opłaty wnoszonej przez podmioty świadczące usługę będącą reklamą napojów alkoholowych,
• podatku od sprzedaży detalicznej.

Pozostałe podatki (np. podatek od czynności cywilnoprawnych) zapłacimy na wcześniejszych zasadach, dokonując wpłaty na rachunek urzędu skarbowego. Przed dokonaniem wpłaty na podatek inny niż wskazany wyżej, należy sprawdzić na jaki nr rachunku, powinniśmy przelać środki z tytułu zapłaty danego podatku. Konieczne jest więc zwrócenie na to szczególnej uwagi, płacąc np. podatek od czynności cywilnoprawnych, czy też podatek akcyzowy.

Podobnych problemów nie będziemy mieli w przypadku zapłaty za wspomniane wcześniej podatki opłaty oraz nieopodatkowane należności budżetowe. Zobowiązania te uregulujemy, dokonując wpłaty na swój indywidualny mikrorachunek. Nieistotna będzie zmiana miejsca zamieszkania bądź siedziby naszego przedsiębiorstwa. Numer rachunku, na który powinniśmy dokonywać wpłat pozostanie niezmienny. Będzie on bowiem oparty o PESEL lub NIP podatnika lub płatnika.

Szczegółowe tytuły płatności/symbole formularzy można odnaleźć we wspomnianym wyżej rozporządzeniu.

Numery rachunków urzędów skarbowych do wpłaty innych podatków, opłat i niepodatkowych należności budżetowych znaleźć można, zgodnie z Obwieszczeniem Ministra Finansów z 3 stycznia 2020 r. pod adresem: https://www.gov.pl/web/kas/rachunki-bankowe-urzedow-skarbowych-obowiazujace-od-1012020-r

W jakiej kolejności urząd zaksięguje spłaty zobowiązań podatkowych?

Zasady zapłaty podatków rodzą pytania o kolejność księgowania spłat naszych zobowiązań w sytuacjach, w których do zapłaty mamy więcej niż jeden podatek. Zgodnie z nowelizacją Ordynacji podatkowej:

Jeżeli na podatniku ciążą zobowiązania podatkowe z różnych tytułów, dokonaną wpłatę zalicza się na poczet podatku zgodnie ze wskazaniem podatnika, a w przypadku braku takiego wskazania – na poczet zobowiązania podatkowego o najwcześniejszym terminie płatności spośród wszystkich zobowiązań podatkowych podatnika. W przypadku gdy na podatniku ciążą zobowiązania podatkowe, których termin płatności upłynął, dokonaną wpłatę zalicza się na poczet zaległości podatkowej o najwcześniejszym terminie płatności we wskazanym przez podatnika podatku, a w przypadku braku takiego wskazania lub braku zaległości podatkowej we wskazanym podatku – na poczet zaległości podatkowej o najwcześniejszym terminie płatności spośród wszystkich zaległości podatkowych podatnika.

Jeżeli więc masz do zapłaty np. CIT oraz VAT, urząd zaksięguję wpłatę zgodnie z Twoim wskazaniem (np. na poczet VAT). Jeżeli nie wskażesz za jaki podatek płacisz, wpłata zostanie zaksięgowana na poczet zobowiązania, które powinno zostać przez Ciebie zapłacone najwcześniej.

Sprawa wygląda nieco inaczej w przypadku, gdy zalegasz z podatkami. W takiej sytuacji urząd zaliczy Twoją wpłatę na poczet zaległości podatkowej o najwcześniejszym terminie płatności we wskazanym przez Ciebie podatku. Jeżeli jednak nie wskażesz za jaki podatek płacisz lub gdy nie zalegasz ze wskazanym przez siebie podatkiem, urząd zaliczy wpłatę na poczet zaległości podatkowej o najwcześniejszym terminie spośród wszystkich Twoich zaległości.

Skąd wziąć numer swojego mikrorachunku podatkowego?

Mikrorachunek podatkowy to spore ułatwienie w rozliczeniach z fikusem. Rodzi się jednak pytanie w jaki sposób mamy się dowiedzieć jaki jest numer naszego mikrorachunku? Możesz tego dokonać w niezwykle prosty sposób.

1. Wejdź na stronę https://www.podatki.gov.pl/generator-mikrorachunku-podatkowego
2. Wybierz PESEL albo NIP, w zależności od tego czy chcesz rozliczać się jako przedsiębiorca (lub np. organizacja pozarządowa), czy jako osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej. Wyboru dokonujesz klikając na okrągłe pole przy napisie PESEL lub NIP.
3. Wpisz swój nr PESEL lub NIP w prostokątnym polu obok.
4. Sprawdź czy na pewno podałeś prawidłowy nr PESEL lub NIP (to Ty jesteś odpowiedzialny za prawidłowe wygenerowanie mikrorachunku).
5. Kliknij na przycisk Generuj.

To wszystko. Twoim oczom powinien ukazać się numer Twojego indywidualnego mikrorachunku do rozliczeń z fiskusem. Nie musisz wypełniać żadnych wniosków, wysyłać zapytań do urzędów ani dokonywać autoryzacji. Teraz możesz skopiować swój numer rachunku, wydrukować go bądź zapisać w formie pliku PDF, klikając na przycisk Drukuj.

Jak sprawdzić czy wygenerowany nr rachunku jest poprawny?

Mikrorachunek podatkowy ma stałą strukturę, w związku z czym łatwo sprawdzić czy wygenerowany przez Ciebie numer rachunku jest poprawny. Każdy numer indywidualnego mikrorachunku podatkowego utworzony jest według poniższego schematu:

Przy generowaniu mikrorachunku, nie korzystaj ze źródeł innych niż wskazana wyżej strona na rządowej domenie. Uważaj na oszustów, którzy oferują generowanie numeru rachunku za opłatą lub którzy podają nieprawdziwe numery rachunków. Jak widzisz, wygenerowanie swojego numeru rachunku jest dziecinnie proste. Możesz również łatwo sprawdzić, czy wygenerowany rachunek jest poprawny, gdyż jego struktura jest powszechnie znana.

Kiedy podawać identyfikator PESEL, a kiedy NIP?

Pozostaje jeszcze pytanie, kiedy do generowania mikrorachunku należy podać nr PESEL, a kiedy NIP? Zgodnie z ustawą o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, nr PESEL jest identyfikatorem podatkowym w przypadku podatników będących osobami fizycznymi objętymi rejestrem PESEL, nieprowadzących działalności gospodarczej lub niebędących zarejestrowanymi podatnikami VAT. W przypadku pozostałych podmiotów podlegających obowiązkowi ewidencyjnemu, identyfikatorem podatkowym będzie NIP.

Jeżeli prowadzisz działalność gospodarczą lub jesteś zarejestrowany jako podatnik VAT, Twoim identyfikatorem podatkowym będzie NIP, nawet gdy występujesz jako osoba fizyczna. Podobnie będzie w przypadku, gdy nie posiadasz numeru PESEL, ponieważ np. jesteś cudzoziemcem.

A co z osobami, które nie posiadają zarówno numeru PESEL, jak i NIP? Jak możemy przeczytać na portalu podatkowym Ministerstwa Finansów :

Każdy podatnik w Polsce powinien mieć identyfikator podatkowy – PESEL albo NIP.

Jeśli jednak nadal czekasz na decyzję o jego przyznaniu, wpłać należność na mikrorachunek podatkowy twojego urzędu skarbowego, zgodnie z wykazem numerów rachunków bankowych urzędów skarbowych Krajowej Administracji Skarbowej (obowiązującym od 1 stycznia 2020 r.). Znajdziesz tam również szczegółowe objaśnienia, na który rachunek wpłacać poszczególne podatki.

W takim przypadku podaj w przelewie numer dokumentu, np. paszportu, dowodu osobistego, aby urząd skarbowy mógł cię zidentyfikować i prawidłowo rozliczyć wpłatę.

Co w sytuacji podania błędnego identyfikatora podatkowego?

Podanie błędnego identyfikatora może prowadzić do różnorakich konsekwencji. Jeżeli podamy identyfikator, który należy do kogoś innego, wpłata zostanie zaksięgowana na jego rachunek, a my pozostaniemy z niespłaconym zobowiązaniem. W innym przypadku, urząd skarbowy może zechcieć wezwać nas do wyjaśnienia wpłaty lub jej braku.

Tak, czy owak, jeżeli zorientujemy się, że doszło do błędu, konieczne będzie przedstawienie w urzędzie skarbowym dowodu wpłaty, celem wyjaśnienia pomyłki.

Zgodnie z kodeksem karnym skarbowym podatnik lub płatnik, który wbrew obowiązkowi nie podaje numeru identyfikacji podatkowej lub podaje numer nieprawdziwy, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe. W związku z tym, dla własnego dobra, lepiej sprawdzić swoje dane dwa razy przy generowaniu numeru mikrorachunku.

Czy mikrorachunek posłuży do otrzymania zwrotu podatku?

Należy pamiętać, że mikrorachunki podatkowe służą jedynie do dokonywania wpłat za zobowiązania z tytułu wymienionych wcześniej podatków i niepodatkowych należności budżetowych.

Zwroty podatków, wynikających z rocznego rozliczenia podatku bądź też związanych z nadpłatami, będą dokonywane na dotychczasowych zasadach. Mikrorachunku nie należy więc traktować jako naszego rachunku bankowego. Jedynym jego celem, jest umożliwienie nam dokonania wpłat związanych ze zobowiązaniami wobec fiskusa.

Podsumowanie

Od 1 stycznia 2020 r., PIT, CIT, VAT oraz niepodatkowe należności budżetowe płacimy poprzez indywidualny mikrorachunek podatkowy. Z czasem przez mikrorachunki podatkowe możliwe stało się płacenie również niektórych opłat, wyszczególnionych w rozporządzeniu Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej. Pozostałe podatki płacić należy na rachunki urzędów skarbowych. Numer mikrorachunku możemy poznać dzięki prostemu w obsłudze generatorowi (lub poprzez urząd skarbowy). Wystarczy, że podamy odpowiedni identyfikator podatkowy. W przypadku osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i niebędących podatnikami VAT, identyfikatorem będzie PESEL. Pozostałe podmioty (np. spółki kapitałowe, stowarzyszenia itp.) powinny posługiwać się numerem NIP. Zmiana naszego miejsca zamieszkania bądź siedziby naszej organizacji, nie będzie miała wpływu na numer naszego mikrorachunku.

Źródła:

Ustawa z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2019 poz. 1520.

Ustawa z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników, Dz.U. 1995 nr 142 poz. 702, t.j. Dz.U. 2019 poz. 63.

Ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy, Dz.U. 1999 nr 83 poz. 930, t.j. Dz.U. 2018 poz. 1958.

Rozporządzenie Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 6 kwietnia 2021 r. w sprawie rodzajów podatków, opłat lub niepodatkowych należności budżetowych, których wpłata jest realizowana przy użyciu mikrorachunku podatkowego, Dz.U. 2021 poz. 690.

Obwieszczenie Ministra Finansów w sprawie wykazu numerów rachunków bankowych urzędów skarbowych obowiązujących od dnia 1 stycznia 2020 r., Dz. Urz. Min. Fin. z dnia 7 stycznia 2020 r. poz. 2.

https://www.podatki.gov.pl/generator-mikrorachunku-podatkowego

https://www.podatki.gov.pl/mikrorachunek-podatkowy/

https://www.podatki.gov.pl/mikrorachunek-podatkowy/pytania-i-odpowiedzi/